Jaki jest podział zadań?
Wydawać by się mogło, że rozdzielenie zadań i obowiązków między księgowego a doradcę podatkowego jest czymś sztucznym. W praktyce rozróżnienie to utrudnia przedsiębiorcom działalność gospodarczą, bo przecież prowadzenie ksiąg rachunkowych i podatki to bardzo pokrewna dziedzina. Przedsiębiorca wymaga od swojego księgowego, aby sprostał wszystkim wyzwaniom, jakie stawia przed nim kompleksowa opieka nad bezpieczeństwem finansowym firmy, przez co to bezpieczeństwo tracą.
Na czym więc polega problem? Właśnie to przeświadczenie biznesu o sztuczności podziału zadań między doradcę podatkowego a księgowego. Aby to wyraźnie określić musimy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań:
- czym są czynności doradztwa podatkowego,
- co jest zastrzeżone dla osób uprawnionych do świadczenia usług doradczych i
- jaki jest cel tego podziału?
Zarówno zawód księgowego jak i doradcy podatkowego są zaliczane do grupy wolnych zawodów, ale tylko doradca podatkowy jest profesją zaufania publicznego w znaczeniu art. 17 Konstytucji „w drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony”. Zawód księgowego nie jest zawodem regulowanym od 2014 roku3, kiedy to na fali nowelizacji przepisów dopuszczono do tego zawodu osoby bez żadnych dodatkowych wymogów formalnych i wykształcenia. Deregulacja usług księgowych objęła również doradców podatkowych w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Doradca podatkowy (art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym)
- udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
- prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;
- sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie;
- reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1;
- wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej, o którym mowa w art. 20zo § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 i 1598).
Księgowy (art. 4 ust. 3 pkt 2–6, ustawy o rachunkowości)
- prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;
- okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;
- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego;
- sporządzanie sprawozdań finansowych;
- gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą;
Można wysnuć wniosek, że zawód doradcy podatkowego jest zawodem hybrydowym. Może zajmować się sferą prawną, reprezentować klienta przed Sądami Administracyjnymi w postępowaniach podatkowych oraz świadczyć usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych wchodząc w kompetencje księgowych.
Przedsiębiorca, który prowadzi swoją firmę na dużą skalę powinien korzystać z usług zarówno księgowego, który pełni funkcję sprawozdawcy i wykonuje zadania rutynowe, z reguły techniczne, jak i doradcy podatkowego, który poprzez planowanie działań i wdrażanie strategii przeprowadza biznes przez meandry prawa podatkowego, a swoją specjalistyczną wiedzą pozwala unikać sytuacji niebezpiecznych dla działania biznesu.
Doradca podatkowy nie jest tylko księgowym, a księgowy nie jest doradcą podatkowym, ale powinni ściśle współpracować, aby zapewnić swoim klientom wysokie standardy świadczonych usług. Dodatkową powinnością doradcy podatkowego jest występowanie w roli eksperta w zakresie zmian w prawie podatkowym i opiniowanie aktów prawnych – ta strona prawna zawodu doradcy jest tą kwestią, która najwyraźniej rozdziela zawód księgowego i doradcy podatkowego w świadomości społecznej. Planowana w przyszłości regulacja zawodu księgowego nie zmieni pozycji doradcy podatkowego w tym zakresie.
